گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

در مطلب قبل راجع به هارمونی استاتیک، عملکرد هارمونی استاتیک را مشاهده کردیم و دیدیم که آهنگساز ممکن است برای تاکید روی تنالیته موسیقی هارمونی را همواره میان تونیک و یکی دیگر از درجات به نوسان بیندازد. گوش در این نوع از هارمونی خیلی ساده می تواند موسیقی را پیش گویی کند، در صورتی که یکی از مزیت های موسیقی خوب می تواند آن باشد که آهنگساز در موارد مورد نیاز قدرت پیش داوری را از شنونده بگیرد.

عملکرد هارمونی دینامیک در محدوده موسیقی تنال آن است که در موسیقی حرکت – به سمت جلو – بوجود بیارود، برای این منظور نیاز به پیشروی (Progression) آکورد ها احساس می شود.

هنگامی که هارمونی روی تنیک قرار دارد علی القاعده شما می توانید به شش درجه اصلی دیگر حرکت داشته باشید و پس از حرکت اول باز شما امکان انتخاب شش حرکت دیگر را دارید (برخلاف هارمونی استاتیک که در این حالت شما فقط حق انتخاب تونیک را دارید).

برای تحلیل بهتر انواع حرکت های هارمونیک سه جهش آکورد را تعریف میکنیم بنام های β ، α و γ ، این جهش های هارمونیک بر اساس کاربرد زیاد موسیقیدانان از این حرکت ها در کارهای موسیقی آنها انتخاب شده است. توجه داشته باشید که انتخاب این پرشهای هارمونیک کاملا” به ما بستگی دارد و کمک میکند که با یک مدل و اصول از پیش تعریف شده هارمونی را تحلیل کنیم.

– α که عبارت است از حرکتی با جهش چهارم به سمت بالا یا جهش پنجم به سمت پایین، همانند V-I یا I-IV

– β که عبارت است از حرکتی با جهش سوم به سمت پایین یا جهش ششم به سمت بالا، همانند I-VI یا VI-IV

– γ که عبارت است از حرکتی با جهش دوم به سمت بالا یا جهش هفتم به سمت پایین، همانند I-II یا IV-V

توالی آکورد با سه
پرش هارمونیک

بعنوان مثال منظور ما از حرکت β، حرکت به عقب به فاصله سوم می باشد ممکن است این فاصله بزرگ یا کوچک باشد که کاملا” بستگی به تنالیته انتخابی دارد. (حرکت از C به Am یا C به Ab). حرکت α در هارمونی دینامیک کاربرد بیشتری نسبت به دو حرکت دیگر دارد اغلب در برگشت از درجه V به درجه I بعنوان یک کادانس کامل استفاده میشود. حرکت γ از دو حرکت دیگر به مراتب در کارهای موسیقیدانان کمتر دیده می شود. اگر کمی دقت کنیم با توجه به مجموعه حرکتهایی که در بالا تعریف کردیم و با استفاده از دو حرکت α و γ می توانیم یک پیشروی (progression) به اینصورت داشته باشیم.

 

انواع دیگر توالی آکورد ها با استفاده از جهش های هارمونیک
از پیش تعریف شده

به همین ترتیب می توانیم با استفاده از ترکیب سایر حرکت ها مجموعه ای از توالی آکورد ها ایجاد کنیم که بصورت قابل قبولی در هارمونی کلاسیک (به معنای عام) از آنها استفاده می شود و از تونیک شروع شده و به تونیک خاتمه می یابد، به این موارد نگاه کنید. کلیه پیشروی (progression) هایی که از این طریق بدست می آید دینامیک نامیده می شوند و با وجود آنکه تونیک فعالترین هارمونی در قطعه نمی باشد اما به علت ارتباطی که میان جهش های هارمونیک وجود دارد، چنانچه شنونده تجربه کافی در گوش دادن به موسیقی داشته باشد هرگز تونیک را گم نخواهد کرد چرا که توالی آکورد موسیقی به هر حال در نهایت به تونیک ختم خواهد شد.

(بعنوان یک مثال کاربری حرکت C-Am-Dm-G-C را با ساز خود بزنید و ببینید که به چه سادگی این پیشروی خوش صدا و آکوردهای آن خوش وصل می باشد.)

میزانهای ۸ تا ۱۰ موومان اول کنسترتو شماره ۲ براندبورگ از باخ

حال مانند بحث قبل با نمونه هایی از کارهای باخ شروع میکنیم، هرچند تحلیل هارمونی کارهای باخ اغلب دشوار بنظر می آید چرا که از لحاظ فرمی، موسیقی باخ معمولا” بصورت دو یا چند خط ملودی نوشته شده است.

تحلیل جهش های هارمونیک مثال باخ

به این قطعه توجه کنید میزان اول هارمونی روی F یعنی درجه I قرار دارد و با یک حرکت α هارمونی در ابتدای میزان دوم به Bb یعنی درجه IV می رسد. سپس با حرکت γ به C

یعنی درجه V و سپس در وسط میزان دوم با یک حرکت α دیگر به درجه I باز می گردد. به همین ترتیب برای ادامه کار جهش های γ و به دنبال آن دو جهش α داریم. به این شکل توجه کنید، حرکت هارمونی در آن بوضوح مشاهده می شود اما این نوع حرکت ساده ترین در نوع خود می باشد، چرا که تمامی جهش ها به آکوردهایی با نتهای گام منتهی شده و اصلا” هیچگونه حرکت کرماتیک در نت های آکورد ها دیده نمی شود. در هر صورت به این progression آکوردها دینامیک گفته می شود هر چند انتظار شنوده از دینامیسم در هامونی می تواند بیشتر باشد. در قسمت بعد با آوردن مثال به روشهایی اشاره خواهیم کرد که توسط آنها بتوانیم به progression های قویتر و پویا تری دست
پیدا کنیم.

گفتگوی هارمونیک
گفتگوی هارمونیک

گفتگوی هارمونیک

مجله آنلاین «گفتگوی هارمونیک» در سال ۱۳۸۲، به عنوان اولین وبلاگ تخصصی و مستقل موسیقی آغاز به کار کرد. وب سایت «گفتگوی هارمونیک»، امروز قدیمی ترین مجله آنلاین موسیقی فارسی محسوب می شود که به صورت روزانه به روزرسانی می شود.

۱ نظر

بیشتر بحث شده است