علیرضا میرعلی نقی

اگر بپرسند رساترین تاریخ‌نگاری روح ایرانی در هنر موسیقی از کیست، بی تامل خواهم گفت: از استاد روح‌الله خالقی. موسیقی در ذات خود با همه انتزاعی که دارد، بازتاب دهنده روح اقلیمی خود است. نغمه‌های بومی، طبیعی ترین و بدوی ترین جلوه‌های این بازتاب هستند. حتی موسیقی دستگاهی و ردیف‌ها نیز به نوعی حاوی هم‌پیوندی جهان‌های درون و برون هنرمندان‌شانند. تجربه تجدد، پدید آمد که به موسیقی‌دان فرهیخته ایرانی، فرصتی زرین ببخشد.

 آقای امین‌الله رشیدی بعد از آقای جواد بدیع‌زاده دومین خواننده‌ای است که آهنگ آثارش را خودش ساخته است، امتیازش هم این است که بر نت‌نویسی مسلط است و نت آثارش را هم شخص خودش می‌نوشته است. پس از آقای رشیدی یعنی سومین شخصی که آثارش را خودش نوشته و می‌سازد، آقای جمال‌الدین منبری است که خودشان هم نت آثارشان را می‌نویسند و هم برای ارکستر تنظیم می‌کنند و هم با صدای گرم‌شان می‌خوانند و همچنین به نواختن دو ساز سنتور و تمبک هم مسلط هستند.

از سال ۱۳۷۶ که کار ارکستر ملی ایران به رهبری هنرمند ارجمند آقای فرهاد فخرالدینی به راه افتاد، آثار استاد تجویدی در تارک فهرستی بود که هنرمندانی چون فرهاد فخرالدینی، حسین علیزاده و… در آن قرار داشتند. ارکستر ملی شوق تازه‌ای به استاد زنده‌دل و کهنسال داد تا دوباره کار مشکل آهنگسازی و ارکسترنویسی را حتی در بستر بیماری انجام دهد، ولی کارشکنی‌های بخشی از ادارات دولتی که مانع انتشار فیلم و سی‌دی اجراهای این ارکستر شدند، ناراحتی بسیاری برای او در آستانۀ هشتادسالگی به وجود آورد و او را دلزده و ناراحت، هرچند خوددار و خاموش، بر جا گذاشت. ازاین‌پس بود که استاد تجویدی، تألیف و نوشتن را جدی‌تر دنبال کرد و تنها در مجالس بزرگداشت هنرمندان موسیقی، در مقام استادی ممتاز و پیشکسوت در محافل بزرگداشت و در مساجد حاضر می‌شد و برای دوستداران موسیقی سخن می‌گفت.

با اوج گرفتن فعالیت‌های علی تجویدی در اوایل دهۀ ۱۳۴۰ و ایرانگیر شدن آثاری چون صبرم عطا کن، آزاده‌ام، پشیمانم و…، موقعیت اداری و استخدامی او از ادارۀ دارایی به رادیو تهران انتقال قطعی یافت و او علاوه بر سرپرستی ارکستر، آهنگسازی و تدریس در هنرکدۀ موسیقی ملی، عضویت در شورای موسیقی رادیو را نیز داشت و بر سر میزی می‌نشست که مشیر همایون شهردار، روح اللّه خالقی، خویشاوندش ضیاءالدین مختاری و مرتضی حنانۀ تازه از تحصیل در ایتالیا برگشته، دورادور آن بودند. تجویدی از آن دوران با افسوس و اندوه یاد می‌کند و اعتقاد دارد: «در آن روزگار، موسیقی بیشتر از امروز بوی محبت و صمیمیت می‌داد و هنرمندان کمتر انگیزه‌های مادی داشتند.»