علیرضا میرعلی نقی

همین دیروز در موسسه منظومه خرد با علی صمدپور عزیز، حرف از او بود و موسیقی همیشه تاثیرگذار او در سریال «پاییزان» و اینکه کمتر کسی می‌داند که خواننده تیتراژ نیز هم او بوده است: فریدون شهبازیان که ساعاتی پیش، به قول استاد پرویز ناتل‌خانلری در منظومه بی‌نظیرش: شهپر شاه هوا اوج گرفت… آری؛ آن هنری مرد؛ شناخته شده بود ولی خیلی از قابلیت‌های او ناشناخته مانده بود، چه در زمینه‌های هنری و چه در زمینه‌های انسانی. بخش مهمی از موسیقی ۵۰ سال گذشته را بدون حضور او نمی‌توان تصور و ترسیم کرد. او هنرمندی تک بعدی نبود. جز چند زمینه خاص، تقریبا در تمام عرصه‌های حرفه‌ای موسیقی فعالیت داشت. ساخت و اجرا کرد و پای ضبط‌ها ایستاد و تنظیم کرد و مشاوره داد و حمایت کرد و آنچه به نظرش بی‌ارزش یا کم‌ارزش می‌رسید، بی‌تعارف، رد می‌کرد و دور می‌انداخت.

نواخته‌های آقای خادم‌پر را باید جدا از هر گونه عادات شنیداری که تا به حال داشته‌ایم، بپذیریم و با تکرار در شنیدن‌شان و بی هیچ داوری، بخواهیم به فضای صوتی و در واقع به فضای اندیشگی او وارد شویم. بدون کمترین جستجویی به قصد کسب لذات شنیداری همیشگی‌مان، بدون انتظار کشف نظمی آسان‌فهم در کلیت و در اجزا و بدون هیچگونه آسان‌پسندی و یا توقع فضاسازی‌های متظاهرانه‌ای که نوعی روشنفکرنمایی سطحی بیش نیستند، حتی عبارات مصطلحی چون غریب‌گردانی و آشنایی‌زدایی را هم نمی‌توان با اطمینان خاطر در مورد این چند شیار (تراک) به کار برد. این شیارها گویا حتی هدف تصویرسازی را هم ندارند.

تنها استاد ابوالحسن صبا بود که با انسانیت فطری و بلند طبعی ذاتی خود، ارزش کار او را فهمید و با اهدای دستخطی تشویق آمیز، او را به ادامه کار دلگرم کرد. استاد بهارلو می گوید: همان چهار سطر تشویق استاد صبا بود که تا سالها بعد از آن مرا در آن راه نگهداشت. گفتنی است که چاپ و نشر کتاب های آموزش هنر در زندگی تألیف منتخب صبا (همسر استاد) نیز با مساعی بهارلو بوده است، ناکامی در زندگی او بیش از یکی دو مورد بود: نمک نشناسی دوستان عهد جوانی که در اجتماع قدرت گرفته بودند و مانع مطرح شدن نام و آوازه او می شدند، مرگ مادر، ستم آشکار اولیای وزارت فرهنگ و هنر وقت در ارتباط با چاپ کتاب ردیف موسیقی ایران و تملک بی استحقاق حاصل کار سی ساله استاد موسی معروفی و زحمات چند ساله بهارلو، سیاست های جدید رادیو و تلویزیون و وزارت فرهنگ و هنر که موسیقیدانانی چون بهارلو را مطابق فضای چاکرمنش و بله قربان گو نمی‌دید همه دست به دست هم دادند و او را منزوی کردند.

آخرین روز رویتش، اولین روز شناختنش است. در غیاب ابدی جسمش، و در حضور ابدی آثارش و خاطراتش که حاوی و هادی امواج حیات بخش وجود عزیز او هستند. چهل و پنج سال تبعید به خانه اش در وطنش، نتوانست او را منزوی و پژمرده و بی اثر کند. برعکس، موثرتر از همیشه، خود را ساخت.‌ استقبالی که از او در داخل و خارج کشور می‌شد، ثابت کرد گلپا بسی فراتر از یک خواننده استاد و یک هنرمند بزرگ است