سجاد پورقناد
سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران
Website: pourghanad.com/
سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران
Website: pourghanad.com/
اولین دیدار صاحب این قلم با پروفسور هرمز فرهت در کافه موزه موسیقی با حضور جمعی از اهالی موسیقی در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ روی داد. چیزی که ما در آن روز مشاهده کردیم، مطابق با توصیفی بود که خودش از دوران کهنسالی کلنل علینقی وزیری در کتاب «دستگاه در موسیقی ایرانی» آورده بود؛ او در سلامت کامل روحی و جسمی بود و با اینکه نزدیک به نود سال سن داشت. در گفتگویی هم که با او داشتیم مشخص بود که حافظهش هم دچار هیچ نقصانی نیست و گاه گفته های ما را از نظر تاریخی یا ادبی اصلاح می کرد.
آثار منتخب فراخوان «آهنگسازان جوان» نشر موسیقی پتریکور منتشر شد. به گزارش مدیریت رسانهای نشر موسیقی پتریکور، این آلبوم شامل شش اثر برای سولوی فلوت به آهنگسازی برگزیدگان فراخوان «آهنگسازان جوان» نشر موسیقی پتریکور است که توسط کلاریز کشاورز؛ نوزانده و مشاور هنری پروژه، اجرا و ضبط شدهاند. در این آلبوم آثاری از کامیار بهبهانی، پیمان صالحیان، آتا قویدل، فرزان سلسبیلی، ارشان نجفی و علی صادقی به گوش میرسد. امین شریفی، آهنگساز و مدیر نشر موسیقی پتریکور، مدیریت هنری این پروژه را به عهده دارد.
حسین خان هنگ آفرین با همایون خانم، دختر شعاع الدین میرزا قهرمانی قاجار، پسرِ عزیزالدوله خواهرِ ناصرالدین شاه ازدواج کرده است و در دربار قاجار مستقیما چه از طرف خودش و همسرش ارتباط داشته اند. همانطور که می دانید القاب نظامی در دوره قاجاریه با زمان پهلوی تفاوت داشتند. در زمان قاجار، بالاترین مقام، خان بود، بعد از آن سلطان بود و بعد از آن مین باشی، یوز باشی و الا آخر. حسین خان با درجه سلطان در دربار قاجار بوده است. حسین خان بعد از اینکه سیستم نت نویسی را به طور کامل یاد می گیرد و ردیف های موسیقی دستگاهی را از میرزاعبدالله و برادرش میرزاحسینقلی فرامی گیرد، شروع به یادداشت کردن ردیف میرزاعبدالله می کند تا برای آیندگان باقی بماند.
امروز هشتم آبان سالگرد درگذشت کلنل حسین خان هنگ آفرین بنیان گذار تدریس موسیقی دستگاهی در آکادمی است. تاثیرات این هنرمند بر استادان موسیقی ایران در کتاب های مختلف تاریخ موسیقی آمده است؛ با این حال ناگفته های بسیاری درباره این هنرمند طراز اول موسیقی دستگاهی ایران وجود دارد که قرار است در سلسله گفتگو هایی با نتیجه این هنرمند یعنی پرنیان حامد (پیانیست و محقق تاریخ ایران باستان)، درباره آنها صحبت کنیم.
عصر چهارشنبه، پنجم آبان ماه، با حضور جمع کوچکی از هنرمندان موسیقی و مسئولین بنیاد رودکی «تالار دهلوی» به یاد «حسین دهلوی» عصر چهارشنبه (پنجم آبان ماه) در طبقه پنجم ساختمان رودکی متعلق به بنیاد رودکی افتتاح شد. در این برنامه از پارتیتور یکی از آثار حسین دهلوی نیز رونمایی شد.
اگر «ارکستر» را همکاری مجموعهای از سازها با قاعده و دلیل موسیقایی خواستهشده از طرف آهنگساز در نظر بگیریم (نه هر گردهمایی بدون منطقی برای سازها ازنظر صدادهی و ارکستراسیون مانند ارکستر اخوت در دورۀ قاجار)، حضور جدی ارکستر سازهای ملّی را میتوان بر اساس مستنداتی از اواسط دهۀ ۴۰ شمسی به سرپرستی فرامرز پایور شناسایی کرد. این ارکستر که از سازهای ملّی ایران (تار، سنتور، نی، عود، رباب، کمانچه و تنبک) تشکیل شده بود، با بودجۀ دولتی به فعالیت میپرداخت؛ پیش از انقلاب ارکستری که بتوان با تعریف ارائهشده از ارکستر در همین مقاله، یافت، انگشتشمار بودهاند ولی پس از انقلاب ارکسترهای مختلفی تشکیل شد که چنین خصوصیتی داشتند.
در شماره قبلی مجله هنر موسیقی، مقاله ای از دوست و همکار قدیمی ما کیوان فرزین منتشر شد که در آن به اهمیت بررسی زیر ساخت های ارکستر سازهای ملی اشاره شد و تشکیل عجولانه این ارکستر را بدون بررسی این مسئله مهم، بی فایده و ناکارآمد می دانست. در این نوشته قصد دارم به صورت اجمالی در چند سرفصل مجزا به تاریخچه و همچنین چالش های ارکستری با ترکیب سازهای ملی بپردازم.
مجموعه هایی از نامه های وزیری، صبا و خالقی را هم به صورت کپی جمع کرده ام. مثلا از موسیقیدان های قدیمی مثل آقای علی تجویدی می گرفتم که خیلی از این نامه ها را داشتند. افراد زیادی به من نامه هایشان را داده اند مثل خانم ارفع اطرایی، آقای حسینعلی ملاح و… خیلی هم دوست داشتم نامه های آقای مرتضی حنانه را هم به دست بیاورم چون هم اهل قلم بود و هم خوب می نوشت ولی نامه های آقای غلامحسین غریب حفظ شده و دست دو دختر ایشان یعنی چیستا و کرشمه است. دختران ایشان مشغول چاپ این نامه ها هستند. دکتر محمد سریر هم قول دادند نامه هایشان را به من بدهند. هرچند این نامه ها فقط جواب نامه است و نامه اول وجود ندارد. فقط من بودم که نامه اول را هم کپی می کردم و نگه می داشتم.
از زمان انتشار انیمیشن «سیم ششم» با کارگردانی بهرام عظیمی با تار نوازی علی قمصری و آهنگسازی فردین خلعتبری، موجی از نظرات مثبت و منفی درباره این اثر (مخصوصا در فضای مجازی) به انتشار رسیده است. یکی از نقد های مهمی که در این زمینه منتشر شده، نوشته ای از علی جعفری فوتمی است که با عنوان «از اشتباه حمایت نکنیم» در پایگاه تحلیلی خبری «سینما سینما» به انتشار رسیده است. پس از انتشار این نقد، منتقدانی که عموما موسیقی دان بودند، ضمن پذیرش بخش هایی از بندهای این نقد به قسمت های دیگری از آن انتقاداتی را وارد دانستند که نگارنده در همان فضا به این دوستان پاسخ هایی را دادم که امروز بخش هایی از این پاسخ ها را می خوانید. (پس از ورود به این پرسش و پاسخ ها لازم است اعلام کنم، این پاسخ ها ممکن است الزاما پاسخی نباشد که علی جعفری فوتمی نیز به این منتقدان خواهد داد و در اینجا نگارنده صرفا نقطه نظرات خود را در این مورد بازگو می کند.)
دقیقا به همین خاطر من به منابع شفاهی بیشتر اهمیت دادم و جدی گرفتم. در واقع من شاگرد کلاس های شناخت موسیقی آقای کیانی هستم در دو دوره و بیشتر از چهار جلسه با ایشان سنتور کار نکردم!
مجله آنلاین موسیقی «گفتگوی هارمونیک»، از تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۸۳ آغاز به کار کرد و تا امروز به صورت مدوام هر روز به انتشار مطالبی درباره موسیقی میپردازد.