گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

دیزی گیلیسپی و جز مدرن (۱)

دیزی گیلیسپی (John Birks “Dizzy” Gillespie) نوازنده ترومپت، رهبر گروه، خواننده و آهنگساز آمریکایی جاز. به همراه چارلی پارکر (Charlie Parker) از بنیان گذاران سبک پرشتابی از موسیقی جاز به نام “بی‌باپ” و جاز مدرن بوده است. وی از سیاهپوستان آمریکا بود و با نام جان بیرکس گیلیسپی در شهر چراو ایالت کالیفرنیا به دنیا آمد. گیلیسپی بر روی بسیاری از موسیقیدانان جاز اثر گذاشت، از جمله ترومپت نوازانی چون: مایلز دیویس (Miles Davis)، فتز ناوارو (Fats Navarro)، کلیفورد براون (Clifford Brown)، آرتورو ساندووال (Arturo Sandoval)، لی مورگان (Lee Morgan) و جون فادیز (Jon Faddis). وی در سبک بی باپ لحظه های تاریخی به وجود آورد و در موسیقی مدرن جاز که جلی رول مورتون (Jelly Roll Morton) آغازگر آن بود بسیار اثر گذاشت.

گیلیسپی ترومپت نوازی فوق العاده و بداهه نواز بود البته ایجاد لایه هایی ناشناخته در هارمونی جاز، کلاه و عینک دیزی، گونه هایی تو رفته، آواز وی و شخصیت خوش قلب او در محبوب شدن سبک بی‌باپ بسیار موثر بود.

وی در سن چهار سالگی نواختن پیانو را آغاز کرد. پدرش رهبر گروه موسیقی شهر بود و زمانی که دیزی ده ساله بود از دنیا رفت. وی به خود آموخت چگونه ترومبون و ترومپت را در سن دوازده سالگی بنوازد. شبی که نوازندگی روی الدریج (Roy Eldridge) بت خود را از رادیو شنید رویایش موسیقیدان جاز بودن شد.

وی بورسیه ای برای تحصیل در موسسه موسیقی لارینبورگ به دست آورد. اولین کار حرفه ای دیزی به همراه ارکستر فرانک فیرفکس در سال ۱۹۳۵ بود که پس از آن به ارکسترهای ادگار هایز (Edgar Hayes) و تدی هیل (Teddy Hill) پیوست و جانشین الدریج به عنوان ترومپت نواز اول در سال ۱۹۳۷ شد. به همراه گروه تدی هیل بود که اولین آلبومش “پایکوبی دربان پادشاه” (King Porter Stomp) را ضبط کرد.

audio file
بشنوید قسمتی از “be bop” را از
گیلیسپی

دیزی، خانم جوانی به نام لورین را از تئاتر آپولو ملاقات کرد که در سال ۱۹۴۰ با وی ازدواج نمود. آنان تا مرگ دیزی یعنی تا سال ۱۹۹۳ با یکدیگر زندگی کردند. دیزی برای یک سال به همراه تدی در گروه هیل باقی ماند و پس از آن در گروههای دیگری به نواختن پرداخت. در سال ۱۹۳۹ به ارکستر آقای کب کالووی (Cab Calloway) خواننده و رهبر گروه های جاز پیوست که به همراه این ارکستر بود که یکی از اولین آهنگهایش “برداشت کلم” را در سال ۱۹۰۴ ضبط نمود.

در اواخر ۱۹۴۱ طی اتفاقی بد، نام دیزی از گروه کالووی جدا شد؛ کالووی نوازندگی دیزی و طبع شوخی را که او در حین اجرا داشت نمی پسندید و حتی گاه موسیقی او را “موسیقی چینی” می نامید! در شب یکی از اجراها کالووی در حال سولو نوازی بود که یکی از اعضای گروه (نا مشخص) از پشت صحنه توپ بیسبالی را به وی پرتاب کرد، کالووی بسیار عصبانی شد و ابتدا دیزی را مقصر شناخت. دیزی بیان کرد که او این کار را نکرده و بین دو نوازنده درگیری شدیدی درگرفت تا بدان جا که دیزی مجبور شد سلاح خود را بیرون کشد!

audio file
بشنوید قسمتی از “manteca” را از ارکستر بزرگ گیلیسپی

دیزی گیلیسپی در زمان حضورش در گروه کالووی، آغاز به آهنگسازی برای گروه های بزرگ موسیقی همچون: وودی هرمان و جیمی دورسی نمود. پس از آن به طور آزاد برای گروههای دیگری آهنگسازی کرد همچون؛ گروه چیک وب (Chick Webb) در سال ۱۹۴۲ و ارکستر الا فیتزگرالد که مشهورترین آنان بود. در سال ۱۹۴۳ به ارکستر ارل هاینز (Earl Hines) پیوست؛ گروه بزرگ افسانه ای از بیلی اکستین (Billy Ecksteine) که به هارمونی غیر معمول دیزی آهنگ بهتری بخشید و وی به عنوان عضوی از گروه اکستین بود که بار دیگر با پارکر همکار و همراه شد.

گفتگوی هارمونیک

گفتگوی هارمونیک

مجله آنلاین «گفتگوی هارمونیک» در سال ۱۳۸۲، به عنوان اولین وبلاگ تخصصی و مستقل موسیقی آغاز به کار کرد. وب سایت «گفتگوی هارمونیک»، امروز قدیمی ترین مجله آنلاین موسیقی فارسی محسوب می شود که به صورت روزانه به روزرسانی می شود.

۱ نظر

بیشتر بحث شده است