مرگ کریستف پندرسکی، آهنگساز بزرگ لهستانی (۲)

رکوئیم که از شانزده قطعه تشکیل شده برای چهار سولیست، گروه کُر مختلط و ارکستر بزرگ نوشته شده است و اجرای آن کمی بیشتر از ۹۰ دقیقه طول می کشد. متن آن به زبان لاتین است که دو بار با یک سرود سنتی لهستانی به نام مقدسات سه گانه (Święty Boże) آمیخته شده است.

جمهوری فرانسه همچنین جهت بزرگداشت دویست سالگی انقلاب ۱۷۸۹ ساخت اثری به نام سمفونی شماره ۴ را به او سفارش داد. اکثر نوازندگان و ارکسترهای بزرگ دنیا در پی آن بودند که با پندرسکی کار کنند و یا برای مناسبت ها و بزرگداشت های مختلف به او سفارش خلق اثر دهند از جمله: مستیسلاو روستروپوویچ (Mstislav Rostropovich)
، آن-سوفی موتر (Anne-Sophie Mutter)،
ژان-پیر رامپال (Jean-Pierre Rampal)، ارکستر فیلارمونیک برلین (Philharmonique de Berlin)، اُپرای دولتی باواریا (Bayerische Staatsoper)، و همچنین شهرهای اورشلیم، مسکو و گدانسک. پندرسکی در بیشتر کشورها مورد تقدیر قرار گرفته و یک اسکناس بانکی لهستان با نقش چهره او به چاپ رسیده است.

کریستف پندرسکی همچنین به عنوان رهبر اُرکستر، مَستر کلاس های گوناگونی برگزار کرد و مدیر هنری اُرکستر فیلارمونیک کراکوف و اُرکستر سمفونیک سینوفیا ورسوویا (Sinfonia Varsovia) را برعهده داشت. سال ۲۰۱۸، لهستان با تشریفات ویژه ای سالگرد هشتاد و پنج سالگی پندرسکی و صدمین سالگرد استقلال خود را جشن گرفت. به همین مناسبت الکساندر لَسکوسکی (Aleksander Laskowski)، موسیقی شناس لهستانی، اهمیت موسیقی پندرسکی در تاریخ کشورش را این گونه توصیف کرد: «اهمیت شوپَن برای هویت لهستان در قرن نوزدهم، اهمیت ایگناتسی پادرفسکی (Ignacy Paderewski) آهنگساز (که نخست وزیر لهستان نیز شد) به خاطر قدرت سیاسی اش، و بالاخره کریستف پندرسکی که نقش بسیار مهمی در زمینه زیبایی شناسی و سیاست موسیقایی در کشور ما، به ویژه در زمینه موسیقی مذهبی در دوران کمونیست، ایفا کرد.»

دو دوره آثار پندرسکی

پندرسکی در ابتدا به سرعت به عنوان آهنگساز اصلی موسیقی سِریِیل شناخته شد (Strophes, Anaklasis). سپس به سمت کلاسیک گرایی بیشتر گرایش پیدا کرد. بنابراین دو دوره در آثار او شناخته شده است. وی در سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ با استفاده از آلات موسیقی کلاسیک مانند ساز های کوبه ای، با شیوه آتونال و سِریِیل، به طور مکرر با استفاده از گلیساندوها یا آکوردهای خوشه‌ای، جسورانه روی کروماتیسم (chromatisme) کار می کرد. در همین دوره، الهام از مذهب کاتولیک، با ساخت اثر پاسیون سالن سن لوک (Passion selon saint Luc) در سالهای ۶۶-۱۹۶۵، وارد کار آهنگسازی وی شد.

برخلاف بسیاری از آهنگسازان هم نسلش، بخش اساسی منبع الهام پندرسکی منشأ مذهبی داشت. به گفته خود آهنگساز : «من همیشه با روحیه تضاد عمل کرده ام».

او همچنین اضافه می کند: «وقتی دانشجو بودم ، موسیقی مقدس ممنوع بود، پس از آن، در طول سالها، این نوع موسیقی همچنان مورد استقبال بسیار بدی از سوی مسئولان (کمونیست ها) قرار گرفت؛ همچنین توسط همکارانم که جدای از مسیان (Messiaen) هیچ کس به سمت این سبک موسیقی نرفت ».