شهاب منا
فاصله‌گذاری بین فیگورهای سکانسی (پله‌وار) داخل جمله: داخل جملات، وقتی حرکت سکانسی (پله‌وار) وجود دارد بین فیگورها فاصله گذاشته‌ام تا حرکت سکانسی و ساختار جمله بهتر نشان داده شود. استاد فقید، ابوالحسن صبا، در دست‌نویس دورۀ اول ردیف سنتور و نیز در چاپ اول آن فیگورها یا جملات سکانسی را گاه با کلمات «بیشتر» و «کمتر» (تکرار از یک درجه زیرتر یا بم‌تر) مشخص کرده است و نظر به کثرت کاربرد این رویه در نغمات موسیقی دستگاهی بجاست این روش نگارش احیا شود. نگارنده گاه در کنار بازنویسی متن از این واژگان استفاده کرده است (نک. تحریر بغدادی در آواز ابوعطا).
تکرارهای جملات و فیگورها: وقتی فیگور یا جمله‌ای تکرار می‌شود، از بازنویسی آن پرهیز کرده تکرارها را با علائم نمایانده‌ام. همچنین در مواردی که دو طرف جملۀ کوتاه با علائم شروع و اتمام برگشت نشان داده شده بود، زیر جمله کروشه قرار دادم و از علامت تکرار برای نمایش تکرار جمله استفاده کردم.
گذاشتن خط میزان در پایان جملات آواز: چنان‌که ملاحظه کردم، استاد صبا در نگارش گوشه‌ها که فاقد میزان‌بندی‌اند گاه پایان جملات را با خط میزان مشخص کرده‌اند. در بازنویسی حاضر نیز به پیروی از استاد در تمام گوشه‌های متر آزاد در پایان جملات، به نشانۀ اتمام، خط میزان گذاشته شده است.
تفکیک جملات در ضربی‌ها: در ضربی‌ها نیز با پایان جمله، پایۀ تکرارشوندۀ چهارمضراب را در سطری جداگانه نگاشته‌ام یا حرکات سکانسی بلند را در سطرهایی جداگانه نگاشته‌ام تا ساختار قطعۀ ضربی نشان داده شود.
نگارش عنوان گوشه‌ها داخل چهارمضراب‌ها: در چهارمضراب‌های بلند (مانند چهارمضراب شور، چهارمضراب اصفهان و…) که در گوشه‌های مختلف دستگاه گردش می‌کنند عنوان گوشه را داخل قلاب افزوده‌ام.
نمایش نت‌های پدال با سرنُت کوچک: در اجرای چهارمضراب‌های کلاسیک نت‌های پدال که با مضراب‌های چپ اجرا می‌شوند و جنبۀ تزئین ملودی اصلی را دارند می‌بایست ضعیف‌تر، و نت‌های ملودی که با مضراب راست نواخته می‌شوند قوی‌تر اجرا شوند. استاد صبا در نگارش چهارمضراب ترک چهارمضراب افشاری دورۀ دوم سنتور این روش را به‌کار برده و اینجانب به همین روش کلیۀ چهارمضراب‌ها و ضربی‌های ردیف سنتور استاد صبا را بازنویسی کردم. مزایای این روش دیدخوانی آسان اثر و تأکید بر اجرای کم‌شدت نت‌های پدال است.
بازنویسی تعدادی از قطعات ضربی در میزان‌نمای دیگر جهت سهولت ریتم‌‌خوانی؛
ساده‌سازی نت‌نویسی: حذف کشش دو نقطه و به‌حداقل‌رساندن حضور کشش سه‌لاچنگ در نت‌نگاری با جایگزینی آنها با نت زینت یا تبدیل آنها به دولاچنگ در موارد غیرضرور؛
همسان‌سازی نحوۀ نگارش: گاه نگارش یک فیگور در ردیف سنتور صبا به دو صورت نگاشته شده است. در ویرایش کنونی سعی کردم نحوۀ نگارش فیگورهای مشابه همسان‌سازی شوند.
۱ نظر