علیرضا میرعلی نقی
صبا تا آخر عمر، تجویدی را از کنار خود دور نکرد و او و فرامرز پایور، بهترین شاگردان صبا در جامعۀ موسیقی ایران شناخته می‌شدند. تجویدی در آن سال‌ها از صبح تا غروب باپشتکاری خستگی‌ناپذیر ویولون می‌نواخت و در خانۀ استاد صبا، با نوازندگان مهمی نظیر حبیب سماعی و حسین تهرانی آشنا شد.
ورود به محفل حاج‌آقا ـ گویا به وساطت صبا ـ بهشتی برای او ساخت که مشکلات زندگی و عدم تأمین مالی را برای او تحمل‌پذیر می‌کرد.
او به توصیۀ دوستان، در ادارۀ دارایی (شعبه قند و شکر) استخدام شد زیرا آیندۀ موسیقی نامعلوم بود و برای تأمین هزینۀ خانواده، به‌ویژه بعد از ازدواج با دختری از خانواده‌ای اصیل و محترم ـ خانم شوکت سالک ـ نیاز به تکیه‌گاه مطمئن‌تری بود. اما تجویدی هیچ‌گاه «کارمند» به مفهوم معمولی آن نبود و زندگی‌اش با موسیقی می‌گذشت.
بعد از تأسیس رادیو تهران، به شعبۀ رادیو ارتش راه یافت و در سال ۱۳۲۸، سی‌سالگی، به توصیۀ استاد صبا و دستخط او، برای تک‌نوازی به رادیو تهران ـ مهم‌ترین مجرای پخش موسیقی و معرفی موسیقیدانان زبدۀ کشور ـ معرفی شد.
استاد صبا از اواسط دهۀ ۱۳۲۰ به بعد، با گشاده‌رویی و سعه صدری که خاص خود او بود، شاگردان برگزیده‌اش را برای تک‌نوازی به رادیو معرفی می‌کرد و برخلاف هنرمندان نسل‌های بعد، تک‌نوازی را تحول شخصی خودش نمی‌دانست.
مهدی خالدی و علی تجویدی از کلاس ویولون او به رادیو راه پیدا کردند و پایور، کسایی و تهرانی، هنرمندانی بودند که صبا در شناساندن آن‌ها از طریق رادیو نقش مؤثری داشت.
دورۀ درخشش علی تجویدی در موسیقی ایران از سال ۱۳۳۴ به بعد آغاز می‌شود. یعنی از تأسیس برنامۀ گل‌ها به دست داوود پیرنیا که ذوق ادبی و شوق موسیقی داشت و باسلیقه‌ای رمانتیک و اشراف‌منشانه، می‌خواست «گلچینی از شعر و موسیقی» را به‌صورت برنامه‌ای آبرومند و وزین در دستگاه رادیو پدید بیاورد.
موسیقی ایرانی در رادیو تهران دهۀ ۱۳۳۰ نسبت به دهۀ ۱۳۲۰ افت کیفی و نزول هنری فاحشی یافته بود و فراخواندن اساتیدی که ده سال پیش با رغبت به رادیو آمده و با سرخوردگی آنجا را ترک گفته بودند کار ساده‌ای نبود.
به‌هرحال اولین ارکستر گل‌ها با زحمت‌های توان‌فرسای استاد ابوالحسن صبا به راه افتاد و هنرمندانی چون حسین تهرانی، مرتضی محجوبی، لطف‌اللّه مجد، رضا ورزنده و… با آن همکاری کردند.
برنامۀ گل‌ها، بهترین بستر برای توانایی‌های علی تجویدی بود که موسیقی ایرانی را زیر نظر بهترین استادان زمان آموخته و موسیقی کلاسیک اروپایی را نیز در حد توان خود، نزد نوازندگان نامی ارمنی‌تبار نظیر ملیک آبراهامیان و بابگن تامبرازیان قرار گرفته و در نسل خود، تنها نوازنده‌ای بود که به فن تنظیم برای ارکستر و به قول خود «هارمونی‌نویسی برای ملودی در جهت ابداع و انشا» آشنایی کامل داشت. هارمونی و کنترپودن و ارکستراسیون را هوشنگ استوار، آهنگساز نامی ایران (که در سال ۱۳۳۵ از بروکسل به تهران بازگشته بود) باحوصله و علاقۀ بسیار به شاگردی که ده سال از او بیشتر سن و سال داشت، آموخته بود.
۱ نظر