گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

کاسندایک (Kustendyke) به روایت تصویر

در این قسمت از مجموعه مقالات به همراه عکسهای مربوطه توضیحاتی را به جهت اطلاع بیشتر از چگونگی عملکرد متذکر می شوم. تصاویر این قسمت متشکل از بخش کلافها – زوارها – صفحه زیر و رو و همچنین مراحل اجرای سه زه در هر دو صفحه می باشد البته باید به این نکته اشاره کنم که تعداد عکسها، بیشتر از تعداد موجود می باشد و همچنین از درجه دقت بالایی برخوردار است که با توجه به مشکلات حجمی و ظرفیت اجرایی آن به تعدادی خاص اکتفا نمودیم.

عملکرد ما در مرحله اجرای کلاف ها از جهات مختلفی با سایر ویلنهای دیگر تفاوت داشت، به طور معمول برای ویلنهای معمولی و یا کارگاهی جنس و نوع چوب مورد استفاده در این بخش با نوع چوب مورد استفاده در بخش تولید سازهای خاص تفاوت ویژه ای دارد.

با توجه به کپی برداری ما از ساز اصل، تصمیم بر این شد تا از چوبهای مرغوب با درجه کیفیت بالا و نیز قدمت مناسب استفاده شود.

در این ساز از چوبهایی با درصد چگالی بالا با توجه به بافتهای منظم و نیمه فشرده و رنگ زمینه کرم تیره استفاده شد و همچنین برابری جنس چوبها در ۶ قسمت کلافها و هم راستایی آوندهای چوبی از مواردی است که می توان اشاره نمود. به طور کلی در سایر سازهای دیگر به این موارد دقت کمتری می شود اما همین عوامل تاثیراتی قابل توجه بر کیفیت ساختاری دیواره حجمی ساز خواهد داشت. از دیگر موارد می توان به مقاومت و ایستایی در برابر خمش هایی که ناشی از نیروهای وارده می باشد – توازن و یکنواختی هارمونیک در حرکت دیواره ها که ناشی از برخورد امواج صوتی می شود – و همچنین ارتباط الاستیکی مناسب بین قطعات مختلف کلافها.

این موارد در اغلب سازهای معمول و یا کارگاهی مورد توجه قرار نمی گیرد و به صرف اینکه جنس چوب مورد نظر (چوب افرا) استفاده شده است، بقیه موارد چندان مورد توجه قرار نمی گیرد.

در قسمت زوارها از نوعی چوب کاج با درجه فشردگی متوسط استفاده شد و همچنین درجه ارتفاع متغیر که آن نیز به دلیل تحریک کنندگی موثر در صفحه رو اعمال شد، این موضوع تاثیری در ساختار مقاومتی ساز نداشته و فقط حرکت و آزادی عمل را تا مقدار معین افزایش داد. در ضمن اتصالات به نحوی دقیق و کامل صورت گرفت، تا در مدل ارتعاشی ساز نقصی به وجود نیاید. در این قسمت نیز تفاوت ویژه ای با سازهای دیگر وجود دارد.

نحوه انتخاب چوب برای صفحات زیر و رو، به همین ترتیب انجام شد البته در نمونه اصلی ساز، صفحه زیر دو تکه بود اما همچنان در ادامه تغییرات به علت انعکاس یکدست، همجنس و هماهنگ که می توان آن را بیشتر در صفحات یک تکه تامین نمود بر آن شدیم که از صفحه مرغوب با چگالی مناسب و همچنین موجهای زنده و عمیق استفاده کنیم. نمونه های دو تکه نیز به جهت تقارن در بافتهای عرضی دارای عملکرد معتدلی می باشد اما صفحه یک تکه با نحوه تراش درست، می تواند مدل نوسان صفحه را تثبیت و همچنین مقاومت و ایستایی بیشتری نسبت به صفحات دو تکه داشته باشد.

در مورد صفحه رو، چوبی برابر با اصل و در حداکثر تشابه فیزیکی انتخاب شد، جنس چوب، تعداد بافتها در هر سانتی متر، نسبت بافتها با یکدیگر و نوع عکس العمل چوب در برابر نیروهای وارده و… از جمله موارد مهم و مورد نظر بود که ترجیحا تمام قسمت ها با دقت و حوصله انجام شد. این بخش نیز به علت حساسیت خاصی که داشت در مقاطع مختلف زمانی مورد سنجش قرار گرفت. بعد از مرحله اول تراش، زمانی برای تغییرات محاسبه شد که می توانست نوع و حرکت برداشت چوبهای اضافه را در سطح بیرونی و داخلی صفحه رو معین نماید. در این مرحله پیش بینی ها و کنترل هایی که منجر به تنظیم بهتر صفحه رو به لحاظ عملکرد صوتی می شود با ساز های دیگر تفاوت دارد.

در مرحله اجرای سه زه ها برای صفحه زیر و رو تفاوت خاص و محسوسی وجود دارد که می توان گفت بر خلاف سایر سه زه های متداول، ضخامت از اختلافی معادل با ۴/۰ میلی متر، برخوردار بود که این مسئله به تنهایی خود نیز نقشی بسزا را در ارتعاش به عهده خواهد داشت، از سویی دیگر جنس لایه ها از نوع چوبهای مخصوص با عملکرد و دوام بیشتر انتخاب شد، این مرحله نیز با دشواری هایی همراه بود و مهارت ویژه ای را ایجاب می نمود که در زمان مورد نیاز خود با کیفیتی عالی پایان یافت.

رضا ضیائی

رضا ضیائی

متولد ۱۳۵۴
سازنده خانواده ویولن

Maestro liutaio (master violinmaker) Approved by professional master violinmaker in Italy-Cremona Making: violin, viola, cello & bass

دیدگاه ها ۲

بیشتر بحث شده است