گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

زنان و موسیقی (۴)

به طرز عجیبی دو خواننده مشهور اُپرا، ماری-لوییز دِمَتَن (Marie-Louise Desmatins)، متولد ۱۶۷۰، و لَ موپَن (La Maupin دوشیزه دُبینی Mlle d’Aubigny) متولد همین دوره، هر دو بسیار جوان، یکی در سن سی و هشت سالگی و دیگری در سن سی و هفت سالگی در سال های ۱۷۰۸ و ۱۷۰۷ فوت کردند.

هر دویِ آن ها پس از بازنشستگی مارت لُ رُشوآ (۱۶۹۸) موفقیت خود را در آثارِ آندره کامپرا (André Campra) یافتند؛ دِمَتَ نقشِ کالیپسو در تِلِماک (Télémaque) در سال ۱۷۰۴ و موپَن نقشِ کلُریند در تانکرِدِ(Tancréde)در سال ۱۷۰۲ بازی کردند.

دِمَتَ دچار بیماری چاقی شد و در سال ۱۷۰۸ از اُپرا کناره گیری کرد و در همان سال فوت شد. موپَن نیز که «کوچک اندام، بسیار زیبا و جذاب بود، گاهی لباس شوالیه به تن می کرد و در دوئل شرکت می کرد …» (به نقل از آر. لُگراند R. Legrand)، او صحنه را در سال ۱۷۰۵ ترک و در حالی که از دنیا کناره گیری کرده بود در تنهایی خود فوت کرد.

آنجِلیک هوسو (Angélique Houssu)، از خانواده ی نوازندگان اُرگ پاریسی بود که در کلیسای سَن اینوسان (Saints Innocents) بیش از صد و پنجاه سال نوازندگی می کردند! نوازنده ی برجسته کلاوسَن، در سال ۱۶۹۷ با آنتوان فورکِرِ (Antoine Forqueray) ازدواج کرد، او نیز به همراه مَرَن مَره (Marin Marais) از بزرگ ترین آهنگسازان و نوازندگان ویولا دا گامبایِ فرانسوی (Viole de gambe) بودند.

حاصل ازدواج آن ها سه فرزند از جمله ژان- بَپتیست آنتوان (Jean-Baptiste Antoine)، ویولونیستِ مشهور، بود. زوجِ فورکِرِ (Forqueray) کنسرت های موفقیت آمیزی را در هتل سواسون (Hôtel de Soissons) جایی که در آن اقامت داشتند، برگزار می کردند. افسوس که آنتوان فورکِرِ، – که گرایش شدیدی به نوشیدنی داشت – همسر و فرزندانش را مورد آزار و اذیت جسمی قرار می داد، آن ها را در فقر و تهیدستی رها می کرد و با شادمانی با ایجاد رابطه نامشروع با خدمه هایش، به همسرش خیانت می کرد! به گونه ای که همسرش پنج بار منزل خود را ترک کرد و به پدر و مادرش پناه برد.

شوهرش حتی به جرمِ داشتنِ روابط نامشروع علیه او اقامه ی دعوا کرد! ولی در دادگاه شکست خورد و جدایی شان در سال ۱۷۱۰ اعلام شد. این نمونه ای از زن موسیقیدانی این دوره است که با وجود مشکلاتی که داشته مطمئناً و متاسفانه وقت و یا حتی میل و رغبتی برایِ پرداختن به آهنگسازی نداشته است!

هر چند که خواننده های اُپرایِ زن موفقیت هایِ بسیار زیادی در این دوره کسب کردند ولی خواجه ها با آن ها رقابت سختی داشتند. در واقع آن ها می توانستند علاوه بر نقش های مردانه نقش های زنانه را نیز بازی کنند. رسم خواجگی ریشه ای شرقی داشت.

خواجه ها در ابتدا در کلیساهای فرانسه و ایتالیا به ویژه در کلیساهای شهر رم ایفای نقش می کردند. به این دلیل که در قرن هفدهم اجرای نقش توسط خوانندگان زن بر روی صحنه ممنوع شده بود. سال ۱۶۰۷ هنگام آفرینش اولین اُپرای مونتوردی، نقش اول اُرفِئو (Orfeo) به یک خواجه سپرده شد.

به این ترتیب خواجه ها به سرعت به ستارگان بِل کانتو (Bel-canto) و اُپرا تبدیل شدند. جایگاه خواجه ها در طول قرن هجدهم با به روی صحنه آمدن تنورها (Ténor) و سوپرانو ها (Sorani) کم رنگ شد. با این وجود خواجه ها تا اواخر قرن نوزدهم در کلیسا ها به ویژه در کلیساهای ایتالیا و کلیسای سیستین (Chapelle Sixtine) باقی ماندند.

اواسط قرن هفدهم به کمک مازارَن (Mazarin)، صدراعظمِ ایتالیایی لویی سیزدهم و چهاردهم، خواجه ها به فرانسه راه یافتند. خواجه ها، علی رغم تلاش های مازارَن، نتوانستند اعتباری که در اروپا به خصوص ایتالیا، آلمان و انگلیس به دست آورده بودند در فرانسه نیز کسب کنند. شاید به این دلیل که دربار فرانسه به شیوه آواز خوانی ایتالیایی بی اعتماد خاصی داشت.

منیره خلوتی

منیره خلوتی

متولد ۱۳۶۰
مترجم
دکترای زبان و ادبیات فرانسه

۱ نظر

بیشتر بحث شده است