آخرین ویولنیست از دوره طلایی ویولن در قرن بیستم، ایوری گیتلیس (Ivry Gitlis) در سن نود و هشت سالگی در پاریس درگذشت. گیتلیس به غیر از نوازندگی ویولن به آموزش ویولن، نویسندگی و هنرپیشگی نیز اشتغال داشت و از سال ۱۹۹۰ میلادی، سفیر حسننیت و صلح یونسکو بود.
پدر و مادر او در سال ۱۹۲۱ از کامیانتس-پودیلسکیی (کشور اکراین) به سرزمین فلسطین آمده و بودند و او در حیفا متولد شده بود. آموختن ویولن را نزد یکی از شاگردان زیگتی در سن پنج سالگی آغاز شد و به زودی استعداد او در زمینه ویولن نوازی نمایان شد.
از یازده سالگی تحصیل در کنسرتوار پاریس را با حضور در کلاسهای ژول بوشهریت (Jules Boucherit) – که خودش هم فارغ التحصیل همین کنسرواتوار و شاگرد ژول گرسان (Jules Auguste Garcin) آهنگساز، رهبر و نوازنده ویولن فرانسوی قرن نوزدهم – آغاز کرد.
گیتلیس در سال ۱۹۳۵، از کنسرواتوار پاریس فارغالتحصیل شد و برای کسب تجربیات بیشتر از کلاس های ویولن «ژرژ انسکو» (نوازنده برجسته ویولن، رهبر ارکستر، نوازنده پیانو و آهنگساز رومانیایی)
و «ژاک تیبو» (ویولنیست نامدار فرانسوی) و «کارل فلش» (نوازنده و مدرس ویولن بزرگ مجارستان) فرا گرفت.
در جریان جنگ جهانی دوم وی به امید پیوستن به نیروی هوایی سلطنتی انگلیس به لندن گریخت ولی به عنوان یک موسیقیدان یهودی در لندن مسئول بخش هنری ارتش انگلستان شد و به اجرای برنامه برای نیروهای متفقین در اردوگاه های نظامی، بیمارستان ها و کارخانه های مهمات پرداخت. پس از جنگ او اولین کنسرت موفق خود را با ارکستر فیلارمونیک لندن و متعاقباً با ارکستر سمفونیک بی بی سی
و پس از آن با دیگر ارکسترهای مهم انگلیس به روی صحنه برد. پس از آن در دهه ۵۰ میلادی بعد از آشنایی با یاشا هایفتز (نامدار ترین ویولنیست قرن)، با رهبران بزرگ در آمریکا مانند یوجین اورمندی و جرج سل به اجرا گذاشت. همچنین آثاری از رپرتوار ویولن که توسط یاشا هایفتز تنظیم شده بود را در رسیتال هایش اجرا کرد.
ایوری گیتلیس در چند فیلم نیز به عنوان هنرپیشه ظاهر شد از جمله: «سوان عاشق» (Un amour de Swann) فیلمی تاریخی محصول ۱۹۸۴ فرانسه و آلمان به کارگردانی فولکر اشلوندورف بود که در آن با آلن دُلون (Alain Fabien Maurice Marcel Delon) هنرپیشه نامدار فرانسوی همبازی شد، «سرگذشت آدل ه.» (L’Histoire d’Adèle H.) فیلمی به کارگردانی فرانسوا تروفو است که در سال ۱۹۷۵ ساخته شد و در آن با کارگردان این اثر (فرانسوا تروفو) همبازی شد، سیرک راک اند رول رولینگ استونز (The Rolling Stones Rock and Roll Circus) فیلمی موزیکال که در ۱۱ و ۱۲ دسامبر ۱۹۶۸ با گردهم آمدن چندین هنرمند و گروه مطرح آن دوران فیلمبرداری شد و در سال ۱۹۹۶ منتشر شد.
قسمتی از اجرای ایوری گیتلیس از کنسرتو ویولنی از ساخته های پاگانینی را ببینید
گیتلیس با سازهای مشهوری از جمله «جووانی باتیستا روجری» ساخته شده در سال ۱۶۹۹، «استرادیواریوس شان دو سینیه» ساخته شده در سال ۱۷۳۷، «گوارنِری ایزائی» ساخته شده در سال ۱۷۴۰ و «استرادیواریوس سنسی» ساخته شده در سال ۱۷۱۳ نواخته بود.
گیتلیس در سال های پایانی عمر همچنان به نوازندگی ویولن می پرداخت و در سال ۲۰۱۰ به روزنامه فرانسوی روزنامه لاکرویکس (La Croix) گفته بود: «روزی که دیگر ویولنم را ننوازم، حتما مرده خواهم بود!»
france24.com
orchestradacameradellasardegna.it
۱ نظر