بیانیه‌ی هیات داوران دومین جشنواره‌ی وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌های موسیقی ایران

افزون شدن شمار وبسایت‌های مرتبط با موسیقی و گسترش نسبی کمیت آنها اشاره‌ای بود بر درستی راهی که اکنون در آستانه‌ی به سرانجام رسیدن دومین پیمایش آن هستیم. اکنون فضای مجازی با شتابی فزاینده در حال تسخیر بسیاری از حوزه‌های نشر محتوای سنتی و آفریدن حوزه‌هایی است که هیچ معادلی در جهان نشر سنتی نداشته‌اند و اگر هم برخی حوزه‌ها را تا به امروز مِلک طِلق خود نساخته‌اند نه از سر مانعی فنی یا ذاتی بلکه بیشتر از آن رو است که هنوز رسمیتی، چنان که باید به بیشتر تولیدات فکری این جهان تودرتوی مجازی داده نمی‌شود و فعالیت در این حوزه همچنان –اغلب- از سر علاقه‌ی صرف است و بس.

در سر منزل نهایی جشنواره‌ی دوم بیش از نخستین جشنواره، طلیعه‌ی اثر گذاری محتوای قابل دسترسی در فضای مجازی بر ما آشکار گشته است و با اطمینان بیشتری و البته به دور از بزرگ‌نمایی، می‌توانیم اذعان کنیم که این جزیان نسبتا آزاد برخورد افکار در حیات موسیقایی ما نقشی یافته است و نقش آن نیز رو به فزونی است. آزادی نسبی موجود در این گستره‌ی پهناور و سهولت بهره‌گیری فنی آن را تبدیل به رقیبی جدی کرده است.

رقابت و همراهی می‌توانند هم‌زاد هم باشند و دو روی یک سکه. از همین رو ما داوران «دومین جشنواره‌ی وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌های موسیقی ایران» باور داریم که امروز سپهر موسیقی‌نویسی مجازی نیمه‌ی جداناشدنی کار فکری درباره‌ی موسیقی به زبان فارسی است. با این همه اشاره می‌کنیم که به گمان ما، به رغم رشد قابل اعتنا، هنوز کیفیت این نیمه‌ی از لحاظ کمی گرانسنگ، جایگاهی برابر با همراه و رقیب کهنسال‌ترش نیافته است.

بررسی‌های هیات داوران این جشنواره اما، ما را برنکته‌ای بسیار با اهمیت واقف ساخت و آن این که؛ اگر روزگارانی روند جابه‌جایی محتوایی یک‌سویه بود و نشریات کاغذی چونان سرچشمه‌ای دور در بالادست، آبشخوری مطمئن برای دنیای مجازی به شمار می‌آمدند، امروز گاه شاهد واژگون شدن این فرآیند هستیم.

نشریات کاغذی (به‌ویژه روزنامه‌ها) گهگاه (البته نه چندان پرشمار) مطالب دنیای مجازی را برای کامل کردن حجم محتوای مورد نیاز خود به‌کار می‌گیرند. همین امر ما را بر آن داشت تا به مساله‌ی چند وجهی ارتباط جهان مجازی-حقیقی انگشت بگذاریم و یادآور شویم که؛
اولا، خرسندیم از این که افزایش کیفیت متون فضای مجازی به حدی رسیده است که بعضی موارد آن می‌توانند مرز مصنوعی میان حامل‌های محتوا را در نوردند. در سال که گذشت، انتشار دست‌کم یک مقاله از فضای مجازی در یک نشریه‌ی پژوهشی را به مثابه شاهدی از این تغییرات کیفیت تلقی می‌کنیم. اگر چه از نظر دور نمی‌داریم که افزایش کیفیت مورد ادعای ما بیشتر درباره‌ی تک قله‌ها صدق می‌کند و در بقیه‌ی موارد بیش از آن که حاصل رشد کیفی محتوای مجازی باشد حاصل افت استاندارد‌های حرفه‌ای در روزنامه‌نگاری سنتی است.

ثانیا، هشدار می‌دهیم که این در هم شدن مرزها ممکن است -چنان که مواردی از آن را ما نیز رصد کردیم- به عدم رعایت حقوق نویسندگان مطالب منجر شود. متاسفانه اکنون مواردی که ما امیدوارانه کم شمارشان می‌خوانیم، وجود دارد که حاکی از برداشت بی‌اجازه و بی‌رعایت حقوق و به تعبیری سوءاستفاده از محتوای تولید شده در فضای مجازی است. این موارد که اکنون بیشتر در بعضی روزنامه‌ها و به‌ندرت در مجلات به چشم می‌خورند، گستره‌ای از کژرفتاری‌ها را مانند انتشار بدون نام مولف، نشر بدون اشاره‌ به وبسایت یا وبلاگ صاحب حق معنوی، تغییر نام مولف، حک و اصلاح و ویرایش بی‌اجازه‌ی متون و… را در بر می‌گیرد. بریدن و چسباندن یا به اصطلاح اهالی دنیای مجازی «کپی-پیست» که روزی مختص دنیای مجازی بود حال دامن نشریات کاغذی را نیز گرفته است. به گمان ما راه حل ابتدا در رعایت آن در دایره‌ی دنیای مجازی و سپس مبارزه‌ی پی‌گیر با مصداق‌ها و درخواست مراعات حقوق در نشریات سنتی نهفته است.

ما اعضای هیات داوران دومین جشنواره‌ی وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌های موسیقی ایران ضمن این که فرصت را مغتنم می‌شماریم و خوشنودی خود را از افزوده شدن چندین وبسایت قابل اعتنا به جرگه‌ی مجازیان اعلام می‌داریم و اشاره می‌کنیم که مشابه همین رشد (به‌ویژه از منظر کیفی) در وبلاگ‌نویسی موسیقایی رخ نداده است، بخشی از این امر را به کمرنگ‌تر شدن عمومی وبلاگ‌نویسی نسبت به چند سال گذشته و انتقال بخش بزرگی از جنب و جوش آن به پدیده‌ی نوظهورتر شبکه‌های اجتماعی منتسب می‌دانیم و بخشی را نیز با این حقیقت مرتبط می‌پنداریم که نزد بسیاری از فعالان این عرصه، وبلاگ‌نویسی سکوی پرتابی است به سوی موسیقی‌نویسی حرفه‌ای و اغلب چندان در آن می‌پایند تا جواز عبور به مرحله‌ای به زعم ایشان بالاتر را بیابند؛ در نتیجه به نظر ما امکان انباشت تجربه محدود و رشد کیفی کند خواهد شد.

تاکید نخستین بیانیه‌ی ما، مبنی بر اهمیت بی چون و چرای محتوا و امکان به کارگیری امکانات فنی دنیای مجازی به نفع آن، همچنان به قوت خود باقی است. هر چند در دومین دوره نیز شاهد استفاده‌ی خلاقانه‌ای از ترکیب این دو نبودیم، اما مواردی وجود داشت که به نحوی نسبتا مطلوب جنبه‌های مختلف آن را بازمی‌نمایاند.

انتخاب وبلاگ و وبسایت برگزیده کماکان مانند دوره‌ی نخستین از طریق رصد توسط داوران صورت پذیرفته است. از همین رو مثل دوره‌ی پیشین، دور از ذهن نیست اگر وبلاگ یا وبسایتی از دید داوران دور مانده باشد. علاوه بر این در جنشواره‌ی دوم تفسیر گسترده‌تری از محتوای مرتبط با موسیقی مد نظر داوران قرار گرفت که می‌توان ردپای آن را در کاندیداهای وبسایت برگزیده مشاهده کرد.

هیات داوران «نخستین جشنواره‌ی وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های موسیقی ایران» ضمن تشکر از همه‌ی شرکت‌کنندگان در جشنواره و سپاس از برگزارکنندگان و حامیان، توجه فعالان در این حوزه را به تمرکز بیش از پیش بر بهبود کیفیت و خلاقیت در ارائه‌ی محتوا جلب کرده و اذعان می‌دارد با کمرنگ‌تر شدن مرز مصنوعی میان جهان مجازی و حقیقی، امکان دسترسی‌پذیرسازی منابع مکتوب یکی از برتری‌های غیر قابل رقابت دنیای مجازی است که متاسفانه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

پویا سرایی

پیمان سلطانی

آروین صداقت‌کیش

حمیدرضا عاطفی

سید ابولحسن مختاباد