علیرضا میرعلی نقی
مرتضی حنّانه، آهنگ‌ساز، نوازنده، رهبر ارکستر و پژوهشگر موسیقی در ۱۳۰۱ش، در تهران متولد شد. پدرش، محمد حنانه ملقب به مدیر (مؤسس و مدیر مدرسه ثروت)، به اجبار وی را به هنرستان عالی موسیقی فرستاد. حنانه زیرنظر رودولف اوربانتس (تک‌نواز و رئیس ارکستر سمفونیک هنرستان و از استادان اعزامی از پراگ)، نوازندگی و نوشتن جملات موسیقی برای سازهای بادی را فراگرفت.
در ۱۳۲۰ش، استادان پراگی ایران را ترک کردند و نظام آموزشی هنرستان دستخوش تغییراتی شد (حنّانه، ص ۱۷۷؛ زاهدی، ص ۸۲ـ۹۱)، اما حنانه هم‌زمان با تحصیل در هنرستان، به‌طور خصوصی به آموختن موسیقی به ویژه کمپوزیسیون نزد پرویز محمود (متوفی ۱۳۷۳ش) روی آورد. وی در ۱۳۲۱ش، از هنرستان عالی موسیقی دیپلم گرفت (زاهدی، ص ۸۵، ۱۰۱). یک سال بعد، او و چند نفر از دوستانش به یاری پرویز محمود ارکستر سمفونیک تهران را تأسیس کردند. وی پس از محمود و روبیک گریگوریان (متوفی ۱۳۷۱ش)، سومین رهبر این ارکستر از ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۳ش بود (همان، ص۱۰۰ـ۱۰۱، ۱۰۹، ۱۱۵ـ۱۱۶؛ نیز رجوع کنید به حسنی، ج ۲، ص ۲۲۷).
در ۱۳۳۳ش، به‌سبب ساختن قطعه «سوئیت شهر مرجان»، ویژه هزاره حکیم ابن‌سینا، از طریق انریکو چرولّی (سفیر ایتالیا) موفق به دریافت بورس تحصیلی شد و از این تاریخ، به مدت پنج سال در انستیتوی موسیقی مذهبی مقدّس در واتیکان، نزد مایسترو کاردوتچی به تحصیل آهنگ‌سازی پرداخت و پس از آن نیز مطالعات خود را تا ۱۳۴۰ش، در زمینه موسیقی مذهبی ایتالیا در آن کشور ادامه داد (زاهدی، ص ۱۱۹ـ۱۲۱؛ ملّاح، ص ۵۹۵).
بعد از بازگشت به ایران، از ۱۳۴۳ش همکاری خود را با رادیو ایران آغاز کرد و ارکستر سمفونیک فارابی را پی‌ریخت و چندی بعد به عضویت شورای عالی موسیقی رادیو درآمد (ملّاح؛ حنّانه، همانجاها). در ۱۳۴۴ش حنانه، از طرف رادیو ایران، در تریبون بین‌المللی آهنگسازان در یونسکو (پاریس) شرکت کرد و در جلسه مخصوص موسیقی شرق، آریای شیطان را برای حاضران پخش کرد. این قطعه‌ها بعداً از رادیوهای ایرلند و سویس نیز پخش شدند (حنّانه، ص ۱۷۷ـ۱۷۸).
وی در اولین جشن هنر شیراز (۱۳۴۶ش)، پس از اجرای اثری از خود، موفق به اخذ جایزه گراند مانسیون اسپسیال شد. در دومین جشن هنر شیراز (۱۳۴۷ش) قطعه او به نام کاپریس برای پیانو و ارکستر سمفونیک، به رهبری فرهاد مشکات و با پیانوی لوست مارتیروسیان، اجرا شد.
حنانه در ۱۳۵۰ش جایزه بهترین موسیقی متن فیلم را برای فیلم فرار از تله گرفت. در ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹ش، وی در تلویزیون ایران، سرپرستی و اجرای سلسله برنامه‌هایی درباره تئوری موسیقی ایرانی برعهده گرفت (زاهدی، ص ۲۷۷؛ ملّاح، همانجا). او در ۱۳۵۳ ش، برای تحقیق درباره موسیقی قدیم ترکی و ایرانی به ترکیه سفرکرد (زاهدی، همانجا) و تا پایان عمر (۲۴ مهر ۱۳۶۸) به فعالیت و تحقیق درباره موسیقی ایران ادامه داد.
۱ نظر